Samen met Rijkswaterstaat op weg naar beter beheer van de Waddenzee
Bij de start van het Beheerderscollectief Waddenzee had René Breukel, die Rijkswaterstaat hierin vertegenwoordigt, nog sterke twijfels over het te realiseren Integraal Beheerplan voor de Waddenzee. Inmiddels zijn die twijfels verdwenen. Samen met collega Sander Winckels blikt hij terug op de ontwikkelingen die daaraan hebben bijgedragen.
Ingewikkelde opdracht voor Beheerautoriteit
René Breukel is afdelingshoofd Netwerkontwikkeling en -Visie, Verkenningen en Planstudies bij Rijkswaterstaat Noord-Nederland. Hij is sinds 1985 werkzaam bij Rijkswaterstaat. Bij de start van het Beheerderscollectief Waddenzee had hij twijfels over de opdracht van de Beheerautoriteit: “In mijn ogen is de Beheerautoriteit met een vrij ingewikkelde opdracht weggestuurd: word de autoriteit op het gebied van het beheer van de Waddenzee, waarbij je trouwens geen mandaat, weinig geld en een beperkte staf krijgt. Dat is wel een uitdaging, op z’n zachtst gezegd. Bij de eerste kennismaking heb ik zelfs gezegd dat het nooit zou lukken om een Integraal Beheerplan voor de Waddenzee te realiseren.”
Samenwerking met beheerders en opdrachtgevers
Inmiddels heeft Breukel zijn oordeel bijgesteld. “Wat ik nu zie ontstaan en heel mooi vind, is dat alle beheerders bij elkaar zitten en dat ze begrip krijgen voor elkaar. Er heerst een sfeer van: we gaan samen iets goeds doen voor de Waddenzee en we zitten hier niet om elkaar vliegen af te vangen. Dat vind ik een grote plus ten opzichte van eerdere periodes, er is nu een veel positievere grondhouding dan eerst. Ik denk dat de komst van de Beheerautoriteit daar wel degelijk bij geholpen heeft.”
Ook ziet Breukel voordeel in hoe de Beheerautoriteit is ingericht, waarbij de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) samen met de drie Waddenprovincies de opdrachtgevers zijn. “Ik denk dat we er in de toekomst zeker profijt van gaan hebben dat het ministerie van IenW zowel de opdrachtgever is van Rijkswaterstaat als van de Beheerautoriteit. Als we in het Beheerderscollectief constateren dat ergens iets ontbreekt, dan kan de Beheerautoriteit deze gezamenlijke boodschap rechtstreeks op tafel leggen bij het ministerie en dat is precies de goede plek.”
Elkaar vinden op overlappende punten
Sander Winckels startte in maart 2021 als directeur Netwerkmanagement bij Rijkswaterstaat Noord-Nederland. Hij werd toen ook lid van het Beheerderscollectief, als vervanger van collega Wout Jan Adema. “Mijn waarneming tot nu toe is dat er veel specialistische partijen actief zijn in het Waddengebied, die een dynamisch geheel vormen. De uitdaging voor deze partijen is om met behoud van hun eigen kennis, specialisme en verantwoordelijkheid samen te werken. Daarvoor heb je een platform of samenwerkingsverband zoals het Beheerderscollectief nodig, waar je elkaar op overlappende punten en belangen vindt.”
Breukel sluit zich daarbij aan: “Je kunt er niet omheen dat organisaties verschillende belangen hebben. Rijkswaterstaat heeft wettelijke taken en we vallen onder de Rijksoverheid. Dat is een hele andere positie dan bijvoorbeeld Natuurmonumenten, die leden heeft en belangenbehartiger is. Je moet elkaars rol goed kennen en de verschillen er tussen accepteren.”
Meer aandacht voor natuur
De laatste jaren is de nadruk meer komen te liggen op natuur, merkt Breukel, wat een belangrijke stap in de goede richting is. “In de Agenda voor het Waddengebied 2050 staat nadrukkelijk dat natuur de hoofddoelstelling is. In veel vergelijkbare stukken stond economie eigenlijk altijd in dezelfde zin: het moet mooie natuur zijn, maar we moeten wel economische activiteiten kunnen uitvoeren. De tijd lijkt rijp te zijn om serieus iets voor de natuur te doen.
Onze organisatie heeft zich daarop aangepast. Rijkswaterstaat is sinds 2017 verantwoordelijk voor natuurbeheer. Daarvoor was dit geen expliciete wettelijke taak of verplichting, al was er natuurlijk wel de uitvoering van Europese richtlijnen zoals de Kaderrichtlijn Water (KRW) of N2000. De juiste mentaliteit zat echt al wel in de organisatie, maar als je er geen taak voor hebt dan is er ook geen geld. Nu werken we bijvoorbeeld aan de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW), een langjarig programma met substantieel geld, dat was vóór 2017 ondenkbaar.”
Integraal Beheerplan realiseren
Met de positieve instelling van het Beheerderscollectief, de juiste bestuurslijnen, het accepteren van elkaars rol en meer nadruk op natuur lijken de omstandigheden ideaal. Dan moet het toch lukken om een Integraal Beheerplan voor de Waddenzee te realiseren?
Breukel: “We hebben als beheerders afgesproken dat we in het Integraal Beheerplan zullen opnemen waar we in gezamenlijkheid aan werken en met welke projecten we aan de gezamenlijk geformuleerde doelen invulling gaan geven en hoe we dat gaan doen. Daarmee vinden we met elkaar een manier om invulling te geven aan de opdracht aan de Beheerautoriteit om te komen tot een Integraal Beheerplan. Op een manier die bijdraagt aan beter beheer van de Waddenzee en het beheer dat we met z’n allen sowieso gaan doen niet in de weg zit. Dit is in het afgelopen jaar even zoeken geweest, maar je merkt dat het steeds makkelijker gaat en we weten steeds beter hoe we elkaar kunnen aanvullen. Dan kunnen we heel veel plezier van elkaar hebben.”
